Cha mẹ cần lắng nghe con thế nào?
Chỉ cần lắng nghe, cha mẹ có thể hiểu được tâm tư tình cảm, đau khổ của con từ đó tháo gỡ những bế tắt của con mình.
Cha mẹ là những người đầu tiên trong đời mà đứa trẻ giao tiếp và học cách giao tiếp. Trong giao tiếp, lắng nghe là bước đầu tiên của cuộc trò chuyện. Việc cha mẹ chú ý lắng nghe trẻ bộc bạch sẽ giúp trẻ tự tin bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc của mình. Ngược lại, khi cha mẹ không chịu nghe lời chia sẻ của con cái, thì càng ngày đứa trẻ sẽ càng xa cách, nhút nhát và không dám thể hiện bản thân.
Dưới đây là một số chìa khóa giúp cha mẹ phát triển kỹ năng lắng nghe và trò chuyện cùng trẻ:
Sẵn sàng lắng nghe điều con muốn nói
Đầu tiên, cha mẹ hãy dành thời gian trò chuyện với con cái và tập trung vào việc tương tác qua đôi mắt. Khi trẻ nói, cha mẹ hãy thể hiện sự chân thành tôn trọng và có thái độ nghiêm túc lắng nghe.
Tiến sĩ tâm lý Tina Payne Bryson khuyến cáo cha mẹ nên ngồi cùng con khi trò chuyện với trẻ. Trẻ cảm thấy thoải mái và được tôn trọng hơn khi có cha mẹ ngồi cạnh chúng. Hãy để trẻ nói hết lời của mình, cha mẹ không nên cắt ngang lời của con. Thỉnh thoảng, cha mẹ nên gật đầu, mỉm cười và hướng mắt đến con để cảm thấy rằng lời nói của chúng đang được lắng nghe.
Tập trung khi đang giao tiếp với con
Giao tiếp là một quá trình tương tác giữa 2 chiều. Vì vậy, khi đang giao tiếp với con, cha mẹ nên tập trung vào những gì trẻ đang nói. Nếu đang bận không thể tập trung được hãy nói với con rằng: “Cha mẹ xin lỗi nhưng con có thể nói lại được không?” hoặc “con có thể đợi bố mẹ ít phút để mẹ làm xong việc này rồi lắng nghe con nói”. Điều đó sẽ dạy con bạn rằng tất cả mọi người phải được tôn trọng trong giao tiếp, con bạn sẽ cảm thấy tâm tư của mình đang được lắng nghe.
Lắng nghe mọi ý kiến của con trên nhiều phương diện
Cha mẹ nên thu thập dữ liệu về các vấn đề của con mình theo nhiều cách khác nhau để tránh những cái nhìn chủ quan phiến diện. Điều này làm cho việc giải quyết các vấn đề của trẻ em trở nên công tâm hơn, sáng suốt hơn.
Việc lắng nghe hiệu quả không phải là im lặng. Đôi khi cha mẹ có thể hỏi con một vài câu hỏi nữa. Ví dụ khi con đang tức giận, cha mẹ có thể hỏi trẻ: “Con muốn cha/mẹ giúp đỡ gì nào?”. Những câu hỏi đơn giản như vậy nhưng sẽ giúp chúng ta đưa ra những lời khuyên hoặc giải pháp khi con đang gặp vấn đề. Hoặc, nếu con bạn đang kể một câu chuyện vui, hãy thêm các từ như “ồ”, “thế ư” hoặc “tuyệt vời”…sẽ khiến trẻ hào hứng hơn kể nốt câu chuyện của mình.
Chủ động gợi ý để con dễ dàng tương tác với mình
Cha mẹ có thể hỏi những câu hỏi đơn giản, vui nhộn, không mang tính thăm dò như “Hôm nay con đi học có vui không? Con và các bạn có những câu chuyện vui nào không? Bài tập có khó không? Có ai bắt nạt con không?”. Đối với những trẻ gặp khó khăn trong việc giao tiếp, thường nói ấp úng, hồi hộp, tâm trạng lo lắng, căng thẳng và bất an…khi trẻ đối diện với người lớn, cha mẹ phải luôn quan tâm, giúp con mạnh dạn thể hiện những tâm tư, tình cảm, phản biện xã hội để con thành công trong hiện tại và tương lai.
Tạo bầu không khí vui vẻ
Để cuộc trò chuyện với con cái hiệu quả hơn, cha mẹ cần tạo không khí gần gũi, thân mật, kể chuyện cười, pha trò giúp giảm bớt khoảng cách tình cảm giữa các con. Trong các cuộc tiếp xúc, cha mẹ cần hạ thấp mình xuống (cả nghĩa đen lẫn bóng) để sự tương tác trở nên gần gũi và thân mật, để cả hai bên dễ dàng bày tỏ cảm xúc của họ.
Nói lại những gì bạn nghe được
Cha mẹ có hỏi các con “Con đang rất tức giận phải không?” hoặc “Con đang thực sự buồn, phải không?” Nói đúng cảm giác đang có của ai đó sẽ giúp điều chỉnh và làm giảm dịu toàn bộ thần kinh giúp họ trở nên bình tĩnh hơn.
Tất cả có thể được nghe thấy không chỉ bằng tai, mà còn bằng mắt, bộ não và trái tim. Trẻ con cũng có thế giới tình cảm và nội tâm riêng mà chúng luôn muốn cha mẹ hiểu. Vì vậy, bạn nên dành nhiều thời gian hơn cho con và rèn luyện kỹ năng nghe, nói với con để hiểu con hơn.
